Naar Polen: Bodem van Herinnering, Grond voor Herdenking.
dinsdag, 06 juli 2021
Gastspreker Ron van Hasselt is de jongste zoon van een Joodse vader (Ben van Hasselt) en niet-Joodse moeder (Frouwkje Tromp). Al vóór de oorlog helpt vader Ben vluchtelingen de grens over. Direct na de Duitse inval op 10 mei 1940 ondernemen Ben en Frouwkje een chaotische en gevaarlijke tocht naar IJmuiden. Ze willen weg, naar Engeland. In een wanhoopspoging varen ze in een roeibootje door mijnenvelden en onder beschietingen de Noordzee over. Als bootvluchteling arriveren ze in Londen. Vader neemt dienst in het leger en wordt officier. In september 1944 is hij als geallieerd officier de eerste Nederlandse militair die Maastricht bevrijdt. Veel reden voor blijdschap heeft Ben niet, want het blijkt dat een groot deel van zijn familie is gedeporteerd en vergast in Auschwitz en Sobibor: zijn moeder, zijn broer Henri en echtgenote, zijn broer Simon met zijn hele gezin, de twee kinderen van zijn broer Jaap – allemaal vermoord. Moeder Frouwkje komt in juni 1945 ook weer naar Nederland. De oorlog laat diepe sporen na in het verdere leven van Ben en Frouwkje, en daarmee ook in het leven van Ron. Door tijdens zijn gastles over zijn (familie)verhaal te vertellen hoopt Ron dat leerlingen enigzins kunnen begrijpen wat het betekent om in vrijheid en democratie te leven. Maar ook om te laten zien waar discriminatie toe kan leiden. Maar naast het geven van gastlessen brengt Ron ook regelmatig boeken uit.
Al eerder verschenen de volgende titels van zijn hand: 'De oorlog van mijn vader', 'Afscheid in Malchow', 'Bekentenissen van een stille man', 'Verdacht van woonplaats te zijn veranderd' en 'Om en nabij Auschwitz'. Dit jaar (2021) komt daar de titel 'Naar Polen: Bodem van Herinnering - Grond voor Herdenking bij'.
Polen speelt een onuitwisbare rol in de Tweede Wereldoorlog. Het was een bestemming voor de treinen uit Westerbork. Het was het land met het grootste aantal Joden in Europa. Mede daarom bouwden de nazi’s juist dáár hun vernietigingskampen. Polen mag zich beroemen op het grootste verzetsleger van de bezette landen. Polen kent – zoals alle bezette landen – helden, schurken, helpers en moordenaars. Het verleden wringt nog steeds. De herdenkingen en de herinneringen van de grootste misdaad ooit gepleegd, zijn niet eenvoudig om mee om te gaan.
Als kind beschouwde Ron van Hasselt de puinhopen in zijn stad als een speelterrein. Hij associeerde die niet met oorlog. Hij wist ongeveer wat er bedoeld werd met ‘naar Polen’ of ‘niet teruggekeerd’. Het leek hem beter daar niet al te veel vragen over te stellen. Hij is zijn ouders dankbaar dat ze hem in zijn jeugd onwetend lieten van de vernietigende barbarij die zo kort daarvoor heerste in Europa. Hij wist niets van de familiedrama’s van zijn speelkameraadjes. Nu zoekt hij de geschiedenis uit met zijn eigen familie als richtsnoer om zo goed mogelijk verslag te doen van de vaak verzwegen gebeurtenissen.
Ron van Hasselt verkent hoe de Tweede Wereldoorlog sporen heeft nagelaten in zijn omgeving en in zijn familie. Hij gaat vijf generaties terug en komt uit bij een voorvader die uit Polen kwam. Dat land is steeds aanwezig op de achtergrond van een aantal grotere en kleine drama’s in dit boek. Er zijn overlevenden, er zijn getuigenverklaringen, er zijn onbekende dorpjes, onbekende kampen en bewust weggestopte herinneringen. In een aantal los van elkaar staande Kleine Verhalen – die soms onverwacht samenkomen – worden de persoonlijke ervaringen verweven met de Grote Geschiedenis.
Het boek is te koop bij de lokale boekhandel, maar ook te bestellen via internet: klik hier!
