Gastsprekers uitgelicht: Harry, Rolf en Rinke

dinsdag, 25 februari 2025

In elke nieuwsbrief worden drie gastsprekers nader uitgelicht. Deze keer zijn dat Harry (86 jaar), Rolf (89 jaar) en Rinke (60 jaar). Harry's ouders zaten in het verzet, Rolf vluchtte na de Kristallnacht naar Nederland en dook onder, en Rinke's vader was fout in de oorlog: hij was lid van de NSB en de SS.

Harry Stinis (1937)

Om mijn vader te waarschuwen zongen we altijd een speciaal liedje als er Duitsers in de buurt waren. Maar als kind begreep ik de ernst natuurlijk helemaal niet, het was ook niet te begrijpen. Een beetje zoals in het beroemde kinderliedje: ik stond erbij en keek er naar.

Wij woonden in Haarlem, mijn vader was professioneel fotograaf. Al snel rolde hij in het verzet en maakte pasfoto’s voor vervalste persoonsbewijzen. Later was vader ook betrokken bij het fotograferen van gebouwen die voor geallieerden van strategisch belang konden zijn. De spanning liep hoog op, het was erg gevaarlijk wat hij deed. Het werd onhoudbaar toen een broertje kwam te overlijden én vader ternauwernood ontsnapte aan een razzia. Moeder en ik vertrokken naar Friesland. We wisten vanaf toen niet meer waar vader was, we hoorden later dat hij ook was ondergedoken. Het vreemde is dat ik mij die periode in Friesland herinner als een heel mooie tijd. Het was eigenlijk een groot feest in vergelijking met de spanning die er heerste in Haarlem. Na de bevrijding kwam vader ons ophalen, ik hoor nóg het deuntje dat hij floot waardoor ik hem herkende.

Rolf Kamp (1934)

Ik ben in Duitsland geboren, dus was het Duits ook mijn moedertaal. Maar na de Kristallnacht in 1938 werd het voor ons Joden te gevaarlijk en zijn we gevlucht naar Nederland. Toen de Duitsers Nederland binnenvielen was ik zes jaar oud en mocht al snel niet meer naar school, maar moest naar een nieuw opgerichte Joodse school. Daar ben ik maar kort geweest, want in 1942 werden mijn broertje en ik door verzetsmensen opgehaald. Vanaf dat moment mocht ik mijn eigen naam niet meer gebruiken en kreeg ik een schuilnaam. Met de trein naar Ommen, waar we op een boerderij terechtkwamen. Daarna nog op vele andere plekken ondergedoken, om tenslotte onderdak te krijgen in Achterveld nabij Apeldoorn. Dat boerengezin had al tien kinderen, en met mijn broertje en mij erbij waren er dus twaalf kinderen. Het was een komen en gaan van onderduikers: nog een Joods echtpaar, dwangarbeiders, en na de Slag bij Arnhem ook evacuees.

Er is hard gevochten rondom de boerderij vlak voor de bevrijding.

Na de bevrijding bleek dat mijn ouders al in 1944 waren verraden. Mijn vader was vermoord ergens in een vernietigingskamp, mijn moeder had Auschwitz overleefd. Toen de boer waar ik ondergedoken was geweest ook nog eens naar Canada emigreerde met zijn gezin, waren er voor mijn broertje en mij maar weinig familie en bekenden over in Nederland.

We hebben onze familiegeschiedenis beschreven in het boek “De laatste trein naar Auschwitz”.

Rinke Smedinga (1963) 

Ik ben achttien jaar na de oorlog geboren, maar de oorlog heeft een grote invloed op mij. In één van mijn vroegste jeugdherinneringen voelde ik al dat er iets bijzonders was aan ons gezin. Als kind kon ik dat nog niet goed benoemen, maar nu zou ik het omschrijven als het gevoel te leven in een sfeer van verdriet, ongeluk en onvermogen.

Mijn vader was 'fout'. Hij was lid van de NSB en sloot zich aan bij de eerste groep Nederlandse vrijwilligers die een SS-opleiding volgde. Hij werkte onder meer als bewaker in Kamp Westerbork en trad aan het eind van de oorlog in dienst van de Ordnungs Polizei van het Duitse leger. Na de oorlog bracht hij als straf drie jaar door in diverse interneringskampen. Oprechte spijt heeft hij nooit getoond.

Ik ben getrouwd met kinderboekenschrijfster Martine Letterie: haar vader was actief in het communistische verzet. Via Kamp Schoorl en Kamp Amersfoort werd hij gedeporteerd naar concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg, waar hij werd vermoord.

Ook verzorg ik samen met Martine de lezing “Oorlog van twee kanten”, over onze beider familiegeschiedenissen en de plaats die dat heeft in onze relatie. Boekingen voor deze duo-lezing gaan via De Schrijverscentrale (020-6234923 of Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. )